ระบบทางเดินปัสสาวะและอวัยวะสืบพันธุ์ชาย ประกอบด้วย
1. ไต กรวยไต และท่อไต
2. กระเพาะปัสสาวะ
3. ต่อมลูกหมาก
4. อวัยวะเพศชาย หรือองคชาติ หรือลึงค์
5. ลูกอัณฑะ
6. ถุงอัณฑะ
มะเร็งที่พบบ่อย ได้แก่ มะเร็งของกระเพาะปัสสาวะ, ต่อมลูกหมาก, ไต, อวัยวะเพศชาย และมะเร็งที่พบไม่บ่อย
ได้แก่ มะเร็งของลูกอัณฑะ ถุงอัณฑะและท่อไต
สาเหตุ
สาเหตุที่แท้จริงของมะเร็งยังไม่ทราบแน่ชัด แต่มีปัจจัยเสี่ยงทำให้เกิดมะเร็งพอสรุปได้ดังนี้ คือ
1. อายุ มะเร็งของไตกระเพาะปัสสาวะมักพบในคนอายุมาก 50 - 70 ปี มะเร็งของอาคชาติ พบ ในคนวัยกลางคน
และมะเร็งอัณฑะพบในวัยหนุ่มฉกรรจ์
2. มะเร็งของไตและกรวยไต เกิดร่วมกับการอักเสบเรื้อรังและนิ่วในไต จากกินยาแก้ปวดประเภท ฟีนาซีตินมากเกินไป
3. มะเร็งของกระเพาะปัสสาวะเกิดบ่อยในคนที่สูบบุหรี่จัด, ทำงานในโรงงานอุตสาหกรรมมากหรือ มีมลภาวะ
, มีการอักเสบเรื้อรัง หรือเป็นนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
4. อาหารที่มีไขมันมาก หรือสาเหตุทางพันธุกรรมอาจมีส่วนทำให้เกิดมะเร็งของต่อมลูกหมาก
5. ลูกอัณฑะที่ไม่ลงมาในถุงอัณฑะ มีอัตราเสี่ยงการเกิดมะเร็งสูง
6. การเสียดสีเรื้อรัง ทำให้เกิดแผลไม่หายแล้วกลายเป็นมะเร็ง เช่นมะเร็งของถุงอัณฑะ
อาการ
1. ปัสสาวะเป็นเลือด, ลิ่มเลือด โดยที่ระยะแรกเริ่มจะไม่มีอาการปวดนำมาก่อน พบในมะเร็ง กระเพาะปัสสาวะและมะเร็งของไต
2. ปัสสาวะขัด ต้องเบ่ง หรือปัสสาวะออกกระปริบกระปรอย พบในมะเร็งของต่อมลูกหมากระยะ ที่สอง
3. มีแผลเรื้อรังชนิดเลือดออกง่ายและกลิ่นเหม็นพบในมะเร็งของอวัยวะเพศชาย
4. หนังหุ้มอวัยวะเพศหรือหนังหุ้มลึงค์ไม่เปิดและมีอาการคันภายในหรือมีเม็ดที่คลำได้
5. บริเวณที่มีการเสียดสีมีการอักเสบไม่หาย เช่น มะเร็งถุงอัณฑะ
6. มีก้อนคลำได้ชัดเจนบริเวณสีข้าง (บริเวณไต) หรือบริเวณท้องน้อยเหนือหัวเหน่า (บริเวณกระเพาะปัสสาวะ)
7. ก้อนและคลำได้ที่ลูกอัณฑะ กดไม่เจ็บและโตเร็ว
8. ต่อมน้ำเหลือบริเวณขาหนีบหรือซอกคอโต พบในรายที่มะเร็งกระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองแล้ว
9. เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ผอมลง ไอ ปวดกระดูก พบในระยะที่มีการกระจายของมะเร็งไปแล้ว
การวินิจฉัย
1. โดยการตรวจร่างกาย เอ๊กซเรย์ เอ๊กซเรย์คอมพิวเตอร์และตัดก้อนเนื้อไปพิสูจน์ทางพยาธิวิทยา
2. โดยการคลำต่อมลูกหมากทางทวารหนัก เป็นวิธีวินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมากที่เชื่อถือได้
3. โดยการส่องกล้องดูภายในกระเพาะปัสสาวะและต่อมลูกหมาก
4. โดยการตัดเนื้อไปพิสูจน์ ผ่านทางส่องกล้องหรือใช้เข็มเจาะผ่านทางผีเย็บ
5. โดยการผ่าตัดขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศที่มีแผลเรื้อรัง แล้วนำเนื้อที่ตัดออกไปพิสูจน์
การรักษา
การรักษาขึ้นอยู่กับระยะของโรค โดยทั่วไปแล้วการรักษาประกอบด้วย
ก. การผ่าตัด
- ผ่าตัดอวัยวะที่เป็นมะเร็งออกทั้งอันหรือบางส่วน เช่น ตัดไต อัณฑะข้างที่เป็นออกไป หรือตัดอวัยวะเพศออกทั้งหมด
หรือบางส่วน
- ผ่าตัดโดยวิธีส่องกฃ้องใช้ไฟฟ้า เช่นในมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ ต่อมลูกหมาก
- ตัดอัณฑะออกทั้ง 2 ข้าง หรือรับประทานฮอร์โมนเพศหญิง เช่น ในรายที่เป็นมะเร็งของต่อมลูกหมาก
ข. เคมีบำบัด
- โดยการรับประทานหรือฉีดเข้าเส้นเลือด เช่น ในมะเร็งของอัณฑะ ไต กระเพาะปัสสาวะ ส่วนการใส่ยาเข้าไปใน
กระเพาะปัสสาวะนั้น ใช้ในกรณีที่เป็นมะเร็วของกระเพาะปัสสาวะ
ค. รังสีรักษา
ง. รังสีรักษาร่วมกับการผ่าตัดและเคมีบำบัด
การป้องกัน
1. รักษาความสะอาดอวัยวะเพศ ในกรณีหนังหุ้มลึงค์ไม่เปิด ควรผ่าตัด ขลิบหนัง เพื่อจะได้ทำ ความสะอาดได้ทั่วถึง
เป็นการป้องกันมะเร็งขององคชาติ
2. หลีกเลี่ยงสารเคมีที่ก่อให้เกิดมะเร็งและมลภาวะที่เจือปนอยู่ในอาหาร น้ำ และอากาศ
3. งดสูบ ดมควันบุหรี่ หรือบริโภคอาหาร เนื้อที่ไหม้เกรียม อาการที่มีไขมันสูง
4. บริโภคผักและอาหารทีมีใยพืชมาก ๆ
5. หากมีก้อนเนื้อผิดปกติ หรือแผลเรื้อรังควรรีบรักษา
6. ลูกอัณฑะที่ไม่ลงในถุงอัณฑะ ควรรีบปรึกษาแพทย์