นมแม่ คืออาหารที่ดีที่สุด และจำเป็นที่สุดสำหรับทารกแรกเกิด เนื่องจากนมแม่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วน
ให้ภูมิต้านทานลูก ส่งเสริมให้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างแม่ลูก และช่วยในการพัฒนาของเด็กได้ดีที่สุดทั้งร่างกายและจิตใจ
ดังนั้นในระยะสามเดือนแรกของชีวิต  ลูกน้อยจึงควรได้รับแต่น้ำนมแม่ ซึ่งธรรมชาติได้ปรุงแต่งให้สะอาด เหมาะสม มีคุณค่า
และเพียงพอสำหรับเด็กทุกคนแต่เพียงอย่างเดียว ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องให้อาหารเสริมอื่นใด แม้แต่น้ำ
อย่างไรก็ดี น้ำนมแม่จะพอเพียงสำหรับลูกไปจะถึงอายุ 4-6 เดือน หลังจากนั้น น้ำนมแม่จะเริ่มมีปริมาณไม่เพียงพอ
ต่อความต้องการในการเจริญเติบโตของลูก ดังนั้นลูกจึงจำเป็นต้องได้รับอาหารเสริมตั้งแต่เดือนที่ 4 เป็นต้นไป ทั้งนี้เพื่อช่วยให้
การเจริญเติบโตของลูกเป็นไปเหมาะสม แต่อย่างไรก็ตาม น้ำนมแม่ก็ยังต้องให้เป็นมื้อหลักอยู่เช่นเดิม
 
ตารางการให้อาหารเสริมแก่ลูกน้อยของคุณ
 
 

อายุ	อาหารเสริม
ครบ 3 เดือน	ข้าวบดใส่น้ำแกงจืด  ผลัดเปลี่ยนกับกล้วยครูด (กล้วยสุก)
ครบ 4 เดือน	ข้าวบดกับไข่แดงต้มสุก ข้าวบดกับตับ หรือข้าวบดกับถั่วต้มเปื่อย
ครบ 5 เดือน	เริ่มอาหารจำพวกปลา ควรเติมฟักทองหรือผักบดด้วย
ครบ 6 เดือน	อาหารมื้อหลัก 1 มื้อ ให้กล้วยหรือมะละกอสุกเป็นอาหารว่างอีก 1 มื้อ
ครบ 7 เดือน	เริ่มเนื้อสัตว์บดผสมข้าวสุก และให้ไข่ทั้งฟองได้
ครบ 8-9 เดือน	อาหารมื้อหลัก 2 มื้อ
ครบ 10-11 เดือน	อาหารมื้อหลัก 3 มื้อ

 
 
หลักเกณฑ์ทั่วไปที่แนะนำในการให้อาหารเสริมแก่ทารก
1. เมื่อเริ่มให้อาหารเสริม ควรให้ทีละอย่าง
2. เริ่มให้แต่ละอย่างทีละน้อยเท่านั้น แล้วจึงค่อยๆเพิ่มปริมาณเมื่อลูกรับได้ดี
3. เมื่อจะเริ่มให้อาหารใหม่แต่ละชนิด ควรเว้นระยะห่างกันสัก 1-2 สัปดาห์ เพื่อดูปฏิกริยาตอบสนองจากร่างกายเสียก่อน
4. อย่าเริ่มอาหารเสริมจำพวกกล้วยครูดหรือข้าวบด ก่อนอายุ 3 เดือน เพราะระบบย่อยของลูก ยังไม่พร้อม อาจเกิดปัญหาท้องอืด
   อาหารไม่ย่อย และทำให้เด็กดื่มนมลดลง
5. ต้องเตรียมอาหารเสริมให้ลูกอย่างสะอาด
6. ถ้าลูกไม่สมัครใจ ปฏิเสธไม่ยอมกินอาหารในครั้งแรกๆ อย่าพยายามยัดเยียดหรือบังคับ ให้ลูกกิน ควรจะให้เวลาลูกบ้าง
   งดเสียก่อนชั่วคราว อีกสัก 3-4 วันค่อยลองใหม่ ลองฝึก  ไปเรื่อยๆ จนกว่าลูกจะกินได้
7. ให้เด็กหัดช่วยตัวเอง โดยทั่วไปเด็กจะนั่งได้เมื่ออายุ 7 เดือน และชอบหยิบของเข้าปากเอง ดังนั้นช่วงนี้จึงควรสอนให้ลูกจับช้อน
   และส่งอาหารเข้าปาก
8. อย่าให้อาหารรสจัดแก่ลูก ควรปรุงรสจืดเป็นพื้นไปก่อน
9. ไม่ให้อาหารจำพวกน้ำหวาน น้ำอัดลมแก่ลูก เพราะจะทำให้ลูกติดใจในรสหวานของ อาหารเหล่านี้ แล้วปฏิเสธอาหารรสอื่น
10. ในวันหนึ่งๆ เมื่อลูกทานอาหารเสริมได้ 1 มื้อหลัก ควรให้อาหารที่ครบคุณค่าทั้ง 5 หมู่แก่ลูก
 
     ไม่ควรกินอาหารจำกัดแต่หมู่เดียว หรือให้ลูกกินซ้ำซากจำเจจนลูกเคยชินกับอาหารเพียงอย่างเดียวไม่ยอมกินอย่างอื่น

              การให้อาหารเสริมที่แนะนำมาข้างต้นนั้น จะให้เวลาใดก็ได้ แล้วแต่ความสะดวกของคุณพ่อคุณแม่ แต่ควรให้เป็นเวลาเพื่อให้ระบบการย่อยของลูกได้ฝึกปรับตัว

โดย นพ.ยุทธสิทธิ์  ธนพงศ์พิพัฒน์