โรคผิวหนังอักเสบ (Eczema หรือ Dermatitis) คือ โรคผิวหนังที่เกิดการอักเสบของผิวหนัง ซึ่งแสดงออกมาได้หลายรูปแบบแล้วแต่ระยะของโรค สามารถแบ่งตามสาเหตุที่เกิดขึ้นคือ

สาเหตุจากภายนอกร่างกาย(Exogenous หรือ Contact Dermatitis)
เกิดจากปฏิกิริยาระหว่างผิวหนังกับสารเคมีที่สัมผัสผิวหนัง สามารถแบ่งออกเป็น

• ผื่นระคายสัมผัส( Irritant contact dermatitis) พบได้ประมาณ 70-80%
• ผื่นแพ้สัมผัส (Allergic contact dermatitis)พบ ได้ประมาณ20-30%

การวินิจฉัยอาศัยการทดสอบภูมิแพ้ โดยวิธี Patch test

ผื่นสัมผัสนับว่าเป็นปัญหาที่สำคัญมาก เพราะสารที่เป็นสาเหตุอาจมาจากการประกอบอาชีพ
(เช่น โลหะ,ผลิตภัณฑ์ยาง,กาว) เครื่องสำอาง(เช่น น้ำหอม,สารกันบูด,น้ำยาย้อมหรือดัดผม)
ซึ่งทำให้เกิดโอกาสที่จะสัมผัสง่าย และ หลีกเลี่ยงได้ลำบาก

สาเหตุจากภายในร่างกาย( Endogenous Eczema)

เกิดเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย อาจเกี่ยวข้องกับ พันธุกรรม  โรคในกลุ่มนี้ เรียกชื่อตามลักษณะผื่น และ บริเวณที่เป็น เช่น Atopic dermatitis,Seborrheic dermatitisDiscoid หรือ Nummular dermatitis เป็นต้น

อาการ

ผู้ป่วยมักมีลักษณะของผื่นที่สามารถแบ่งได้เป็น 3 ระยะ คือ
1. ระยะเฉียบพลัน (Acute stage) เป็นตุ่มแดง,ตุ่มน้ำ อาจมีอาการบวมแดง และ
   มีน้ำเหลืองด้วย
2. ระยะปานกลาง( Subacute stage) อาการบวมแดงจะลดลง และมีสะเก็ด หรือ
   ขุยร่วมด้วย
3. ระยะเรื้อรัง (Chronic stage) ผื่นจะมีลักษณะหนา,แข็งและมีลายเส้นของผิวหนัง
   ชัดเจนขึ้น(Lichenification)


นอกจากนี้ผู้ป่วยมักมีอาการคันร่วมด้วยซึ่งถ้าผู้ป่วยเกาก็จะเกิดผิวหนังอักเสบมากขึ้น
และเวลาหายอาจมีรอยด่างดำได้

การรักษา
1.รักษาตามระยะของผิวหนังที่เกิดการอักเสบ

1.1 ระยะเฉียบพลัน :  ประคบผื่นด้วยน้ำเกลือ หรือ น้ำยา Burrow 1:40 หรือ Boric Acid 3%วันละ 3-4 ครั้ง เมื่อผื่นแห้งดีแล้วต้องหยุดประคบ มิฉะนั้นจะแห้งเกินไป ทำให้ตึงและแตก

1.2 ระยะปานกลาง  :  ใช้ยาทาสตีรอยด์ ตามลักษณะ และ ตำแหน่งผื่นที่เป็น

1.3 ระยะเรื้อรัง  :  ใช้ยาทาสตีรอยด์ อาจผสม พวก Salicylic acid หรือ ในรายที่เป็นผื่นหนาแข็ง
อาจจำเป็นต้องฉีดยาที่บริเวณผื่น

2. การใช้ยารับประทาน
ผู้ป่วยบางรายมีอาการคันมาก อาจต้องใช้ยารับประทาน ชนิด Antihistamine
ส่วนยาทาภายนอกที่มี Antihistamine ไม่ควรใช้ เพราะ ยาทาภายนอกชนิดนี้
มีโอกาสแพ้ได้มาก ในกรณีที่เป็น ระยะเฉียบพลันที่รุนแรงมากอาจต้องรับประทาน
ยาชนิด Steroid ร่วมด้วย

3. การค้นหาสาเหตุ
การแบ่งระยะโรคผิวหนังอักเสบนั้น เป็นประโยชน์ในแง่การรักษาชั่วคราวเท่านั้น
ผู้ป่วยควรพบแพทย์ผิวหนัง เพื่อจะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคผิวหนังอักเสบชนิดใด
และมีการดำเนินของโรคเป็นอย่างไร ควรจะปฏิบัติตนเช่นไร เพราะโรคผิวหนังอักเสบ
ส่วนมากมักจะเป็นค่อนข้างเรื้อรัง และถ้าผู้ป่วยไม่เข้าใจก็อาจจะทำให้เกิดความเครียด
ซึ่งเป็นสาเหตุที่สำคัญอันหนึ่ง ที่ทำให้โรคผิวหนังอักเสบเป็นๆหายๆ และอาจนำไปสู่การอักเสบเรื้อรังได้

โดย นพ.ชูชัย  ตั้งเลิศสัมพันธ์  แพทย์โรคผิวหนัง