1. เอาเรื่องความปลอดภัยของผู้สูงอายุก่อนนะครับ  แบ่งออกเป็น 2 เรื่องใหญ่ๆ

1.1  ระวังหกล้ม  สำคัญมาก ถ้าหกล้ม โอกาสกระดูกหัก (มักกระดูกบางอยู่แล้ว) หรือเกิดปัญหาของเส้นเลือดในสมอง
      มีได้สูงมาก นึกเสมอว่าต้องปลอดภัยไว้ก่อน
 
สิ่งที่ต้องระวังดูแลคือ
1.1.1 รองเท้า  ส่วนมากจะนึกว่าคนแก่เฒ่าอยู่แต่ในบ้านไม่ได้ออกไปไหนรองเท้าแตะเก่าๆ ก็ใช้ได้แล้ว คิดผิดนะครับ
        ท่านไม่ค่อยจะแข็งแรงอยู่แล้ว การทรงตัวก็ไม่ค่อยดี เราต้องหารองเท้าที่สภาพดีๆ
        พื้นไม่ลื่นให้ท่านใส่ครับ
1.1.2 สภาพแวดล้อม     อย่าวางของเกะกะ  การหลบหลีกรวมทั้งการตัดสินใจของท่านไม่ค่อยดีหรอกครับ
        พื้นที่ลื่นๆนี่ก็ตัวร้ายครับโดยเฉพาะในห้องน้ำที่เป็นขั้นสูงๆ ต่ำๆ   ยิ่งพื้นที่มันสะท้อนแสงยิ่งแย่
        สายตาท่านกะระยะไม่แม่นแล้วครับ
1.1.3 การประคองลุกนั่งยืนหรือเดิน   บ่อยครั้งที่เราต้องช่วยพยุงท่านไปห้องน้ำหรือพาท่านไปเดินออกกำลังกาย
       ยิ่งท่านตัวโตและอ่อนแรงมากเท่าไร คนช่วยพยุงจำเป็นต้องแข็งแรงมากขึ้นเท่านั้น
       ถ้าท่านยังพอมีแรงอยู่ก็หาเครื่องช่วยพยุง เช่นไม้เท้าให้ท่านใช้ด้วยจะช่วยเพิ่มความมั่นคง
       และผ่อนหนักให้เป็นเบาได้มาก และควรหาเข็มขัดเส้นใหญ่ๆ คาดเอวท่านไว้เราจะได้จับยึดประคอง
       ด้านหลังได้ถนัดๆ
 
1.2  ระวังจะเป็นลมหรือเหนื่อยเกินไป
ต้องค่อยๆ เปลี่ยนจากท่านอนไปนั่งและลุกยืน ต้องให้เวลาปรับตัวในแต่ละช่วง มิเช่นนั้นเลือดจะไปเลี้ยงสมองไม่ทัน
เกิดอาการหน้ามืดเป็นลมล้มได้  อีกอย่างที่สำคัญคืออย่าให้เหนื่อยเกินไป จะเป็นอันตรายต่อระบบหัวใจได้
โดยทั่วๆ ไปแล้วหัวใจไม่ควรเต้นเกิน 120 ครั้งต่อนาทีในการออกกำลังกาย ใช้จับวัดชีพจรเอาก็ได้ครับ
ถ้ามากกว่านี้แสดงว่าทำมากเกินไป ควรให้ออกกำลังกายเบาๆ ต่อเนื่องประมาณ 15-20 นาที จะได้ประโยชน์มากกว่า
ทำหนักๆ แต่ทำได้เดี๋ยวเดียว เรื่องการออกกำลังนี้จะทำได้มากน้อยแค่ไหน ต้องดูเรื่องสภาพร่างกาย
และโรคประจำตัวด้วยนะครับ

2.1 ประมาณกำลังของตนเองให้ดี  ต้องแน่ใจว่าช่วยไหว การช่วยยกหรือพยุงผู้สูงอายุก็เหมือนกับการยกของหนัก
     ซึ่งถ้ามากเกินกำลังก็มักทำให้เกิดบาดเจ็บได้หลายๆ ที่เช่น ปวดหลัง เอว ข้อมือ หรือหัวไหล่ เป็นต้น
2.2 ขณะที่ออกแรงยก (เช่นพยุงจากนั่งให้ลุกยืน)  พยายามยืนให้ใกล้ๆ  และรักษาแนวกระดูกสันหลังของตัวเราให้ตรงไว้
     (อย่าก้มมาก ใช้งอเข่าต่ำลงแทน)  เกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้องเอาไว้ด้วย  ทำแบบนี้จะช่วยลดและป้องกันปัญหาปวดหลังได้ครับ
2.3 อย่าอยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนานๆ เช่นขณะที่ช่วยประคองเดินออกกำลังกาย ให้เราพยายามเปลี่ยนมือ ขยับเปลี่ยนข้างยืนบ้าง
     เป็นต้น

ศูนย์เวชศาสตร์ฟื้นฟู  สภากาชาดไทย
สมาคมเวชศาสตร์ฟื้นฟูแห่งประเทศไทยและ ราชวิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูแห่งประเทศไทย